راهنمای جامع کاشت بذر کاهو (Lactuca sativa / Lettuce)

کاهو، با نام علمی Lactuca sativa، یکی از محبوب‌ترین سبزیجات برگ‌دار در سراسر جهان است که به دلیل برگ‌های ترد، تازه و طعم ملایمش شناخته می‌شود. این گیاه پایه ثابت انواع سالادها، ساندویچ‌ها و تزئینات غذایی است و سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی است. کاهو در واریته‌های بسیار متنوعی از نظر شکل، رنگ و بافت برگ (مانند کاهو پیچ، کاهو رسمی، کاهو برگ‌قرمز و غیره) موجود است. کاشت کاهو از بذر، روشی آسان و اقتصادی برای داشتن این سبزی تازه در باغچه، گلدان یا حتی داخل خانه شماست.

آشنایی با بذر کاهو

• اسم بذر: کاهو (Lactuca sativa / Lettuce)
• نام علمی: Lactuca sativa
• یک معرفی کوتاه و کاربردی: کاهو گیاهی یک‌ساله است که برگ‌های لطیف و ترد تولید می‌کند. بسته به واریته، برگ‌ها می‌توانند سبز روشن، قرمز، بنفش، صاف، فرفری یا پیچ‌خورده باشند. کاهو به سرعت رشد می‌کند و برای مصرف تازه در سالادها و ساندویچ‌ها بسیار محبوب است.
• آیا یک‌ساله است یا چندساله؟: یکساله.
• کاربردش چیه؟: خوراکی (برگ‌ها برای سالاد، ساندویچ، سبزی‌خوردن و تزئین غذا).

روش کاشت

• چه خاکی لازم داره؟
  • بهترین نوع خاک: کاهو به خاکی حاصلخیز، با زهکشی عالی، سبک تا متوسط و غنی از مواد آلی نیاز دارد. خاک‌های لومی شنی با pH بین ۶.۰ تا ۷.۰ (کمی اسیدی تا خنثی) برای آن ایده‌آل هستند.
  • آیا به کود اولیه نیاز داره؟ بله، اضافه کردن مقداری کمپوست یا کود حیوانی پوسیده به خاک قبل از کاشت، به تقویت رشد و تولید برگ‌های پرپشت کمک می‌کند.
  • چقدر باید بذر رو زیر خاک کرد؟ بذرها را در عمق ۰.۵ تا ۱ سانتی‌متری خاک بکارید. بذرهای کاهو برای جوانه‌زنی به نور نیاز دارند، بنابراین آن‌ها را خیلی عمیق نکارید.
• کی بکاریمش؟
  • بهترین زمان کاشت:
    • اوایل بهار (به‌صورت نشا در محیط داخلی): حدود ۴ تا ۶ هفته قبل از آخرین یخبندان مورد انتظار.
    • مستقیم در باغچه: به محض اینکه خاک قابل کار شد و دمای هوا شروع به گرم شدن کرد (از اواخر اسفند تا اواخر فروردین).
    • کشت متوالی: برای داشتن کاهو تازه در تمام فصل، می‌توانید هر ۲ تا ۳ هفته یک بار، کشت جدیدی از کاهو را آغاز کنید.
    • اواخر تابستان تا اوایل پاییز: برای برداشت در پاییز و اوایل زمستان. کاهو در هوای خنک بهترین رشد را دارد.
    • نکته: کاهو به گرما حساس است و در هوای گرم به سرعت به گل می‌رود (بولتینگ) و برگ‌هایش تلخ می‌شوند.
  • چه دمایی برای جوانه‌زدنش خوبه؟ بین ۱۰ تا ۲۱ درجه سانتی‌گراد. (دمای ایده‌آل حدود ۱۸ درجه سانتی‌گراد است). در دماهای بالاتر از ۲۷ درجه سانتی‌گراد، جوانه‌زنی کاهو به شدت کاهش می‌یابد.
• چطوری بکاریمش؟
  • مستقیم توی باغچه یا اول توی گلدون کوچیک (نشا)؟ هر دو روش ممکن است. نشا کردن در محیط داخلی به کنترل بیشتر شرایط و شروع زودتر فصل رشد کمک می‌کند.
    • اگر نشا می‌کنید، بذرها را در سینی نشا یا گلدان‌های کوچک بکارید.
    • برای کاشت مستقیم، بذرها را با فاصله حدود ۲.۵ تا ۵ سانتی‌متر از هم در ردیف‌هایی با فاصله ۳۰ تا ۴۵ سانتی‌متر بپاشید.
  • فاصله بین هر بذر یا گیاه چقدر باشه؟
    • پس از جوانه‌زدن و بزرگ شدن نشاها، آن‌ها را تنک کنید (گیاهان اضافی را حذف کنید) تا گیاهان باقی‌مانده حدود ۱۵ تا ۳۰ سانتی‌متر از هم فاصله داشته باشند (بسته به نوع کاهو). این کار فضای کافی برای رشد بوته‌های سالم را فراهم می‌کند.
  • آیا برای جوانه‌زدنش نور میخواد یا تاریکی؟ بذرهای کاهو برای جوانه‌زنی به نور نیاز دارند، بنابراین آن‌ها را خیلی عمیق نکارید و فقط کمی روی آن‌ها را با خاک بپوشانید.
• مراقبت‌های اولیش چیه؟
  • چقدر و چطوری آبش بدیم بعد از کاشت؟ بعد از کاشت، خاک را کاملاً آبیاری کنید. تا زمان جوانه‌زدن، خاک را همیشه مرطوب نگه دارید، اما نه خیس و غرقاب.
  • چند روز طول میکشه تا جوانه بزنه؟ حدود ۷ تا ۱۰ روز.

مراقبت‌های بعد از جوانه زدن و استقرار

• چقدر آب میخواد؟ زیاد. کاهو به آبیاری منظم و یکنواخت نیاز دارد تا برگ‌های لطیف و ترد تولید کند. خاک باید همواره مرطوب باشد، اما هرگز غرقاب نشود. خشکی خاک باعث تلخ شدن برگ‌ها و به گل رفتن زودهنگام می‌شود.
• چقدر نور میخواد؟ آفتاب کامل تا نیمه‌سایه. کاهو برای بهترین رشد، نیاز به آفتاب کامل (حداقل ۶ ساعت نور مستقیم خورشید در روز) دارد. در مناطق گرم‌تر، کمی سایه در بعد از ظهر می‌تواند به جلوگیری از بولتینگ (به گل رفتن زودهنگام) کمک کند.
• چه دمایی براش مناسبه؟ کاهو دمای خنک تا معتدل را دوست دارد. بهترین رشد را در دمای بین ۱۰ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد دارد. به یخبندان‌های خفیف مقاوم است.
• کود لازم داره؟ بله، کاهو گیاهی نسبتاً پرمصرف است. پس از استقرار و شروع رشد فعال، می‌توانید هر ۲ تا ۳ هفته یک بار از یک کود مایع متعادل یا کود غنی از نیتروژن (مخصوص سبزیجات برگ سبز) با نصف غلظت توصیه شده استفاده کنید.
• هرس کردن میخواد؟ خیر، کاهو نیازی به هرس خاصی ندارد، جز برداشت منظم برگ‌ها برای تشویق رشد جدید.
• آفات و بیماری‌های رایجش چیه؟ کاهو ممکن است دچار شته، حلزون، کرم‌ها و بیماری‌های قارچی مانند سفیدک پودری یا پوسیدگی ریشه شود. تهویه خوب، آبیاری مناسب، تناوب زراعی و برداشت به موقع به پیشگیری از این مشکلات کمک می‌کند.

برداشت

• کی آماده برداشت میشه؟ کاهو معمولاً از حدود ۴۰ تا ۸۰ روز پس از کاشت بذر، آماده برداشت می‌شود (بسته به واریته).
• چطوری برداشتش کنیم؟
  • کاهوهای برگ‌باز (مانند کاهو رسمی): برگ‌های بیرونی را از پایه گیاه با یک چاقوی تیز یا قیچی بچینید و اجازه دهید گیاه به رشد خود ادامه دهد.
  • کاهوهای پیچ (مانند کاهو آیسبرگ): زمانی که سر کاهو سفت و متراکم شد، کل گیاه را از پایه قطع کنید.
  • نکته: کاهو را صبح زود برداشت کنید تا برگ‌ها بیشترین تردی و طعم را داشته باشند.
• بعد از برداشت چطوری نگهش داریم؟ برگ‌های کاهو را می‌توان در یک کیسه پلاستیکی در یخچال به مدت ۱ تا ۲ هفته نگهداری کرد. قبل از نگهداری، برگ‌ها را نشویید.