راهنمای جامع کاشت بذر گل پریوش (Periwinkle / Vinca)

گل پریوش، با گل‌های شاداب و برگ‌های براقش، یکی از بهترین انتخاب‌ها برای افزودن رنگ به باغچه یا گلدان شما در تمام طول فصول گرم ساله. این گل مقاوم و نگهداری آسون، به خصوص برای مناطق با آب و هوای گرم و خشک مناسبه و می‌تونه فضایی زیبا و بدون دردسر رو براتون فراهم کنه.

آشنایی با بذر گل پریوش

• اسم بذر: گل پریوش (Periwinkle / Vinca)
• نام علمی: Catharanthus roseus (برای نوع یکساله رایج) یا Vinca major/minor (برای انواع رونده چندساله)
• یک معرفی کوتاه و کاربردی: پریوش گلی مقاوم و گرما دوست با گل‌های زیبا و برگ‌های سبز براق است. این گل از بهار تا پاییز به طور مداوم گل می‌دهد و برای باغچه‌ها، گلدان‌ها، سبدهای آویز و پوشش زمین (در برخی گونه‌ها) ایده‌آل است.
• آیا یکساله است یا چندساله؟: گونه رایج برای کاشت از بذر (Catharanthus roseus) معمولاً به صورت یکساله کاشته می‌شود. اما گونه‌های Vinca چندساله و رونده هستند.
• کاربردش چیه؟: زینتی (گلدان، سبد آویز، باغچه، حاشیه‌کاری، پوشش زمین).

روش کاشت

• چه خاکی لازم داره؟:
  • بهترین نوع خاک: پریوش خاکی با زهکشی عالی رو دوست داره. خاک‌های لومی یا شنی-لومی که کمی حاصلخیز باشن، براش مناسب هستن. زهکشی خوب خاک برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه بسیار مهمه.
  • آیا به کود اولیه نیاز داره؟ بله، اضافه کردن مقداری کمپوست یا کود حیوانی پوسیده به خاک قبل از کاشت، به رشد بهتر گیاه کمک می‌کنه.
  • چقدر باید بذر رو زیر خاک کرد؟ بذرها رو در عمق ۰.۵ تا ۱ سانتی‌متری خاک بکارید.
• کی بکاریمش؟:
  • بهترین زمان کاشت: اواخر زمستان تا اوایل بهار (حدود ۱۰ تا ۱۲ هفته قبل از آخرین یخبندان برای نشا کردن در محیط داخلی). پریوش به سرما حساسه، پس حتماً بعد از رفع کامل خطر یخبندان، اقدام به انتقال نشا یا کاشت مستقیم کنید.
  • چه دمایی برای جوانه زدنش خوبه؟ بین ۲۱ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد.
• چطوری بکاریمش؟:
  • مستقیم توی باغچه یا اول توی گلدون کوچیک (نشا)؟ بهتره بذرها رو ابتدا در سینی نشا یا گلدان‌های کوچک (نشا) بکارید. این روش کنترل بهتری روی دما و رطوبت برای جوانه‌زنی پریوش فراهم می‌کنه. پس از قوی شدن نشاها و زمانی که خطر یخبندان کاملاً برطرف شد، اون‌ها رو به محل اصلی منتقل کنید.
  • فاصله بین هر بذر یا گیاه چقدر باشه؟ بعد از جوانه‌زنی و بزرگ شدن نشاها، اون‌ها رو با فاصله مناسب (حدود ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر) در محل اصلی بکارید تا فضای کافی برای رشد و تهویه مناسب داشته باشن.
  • آیا برای جوانه زدنش نور میخواد یا تاریکی؟ بذرهای گل پریوش برای جوانه‌زنی به تاریکی نیاز دارن، پس حتماً بعد از کاشت، روی بذرها رو با خاک بپوشونید.
• مراقبت‌های اولیش چیه؟:
  • چقدر و چطوری آبش بدیم بعد از کاشت؟ بعد از کاشت، خاک رو کاملاً آبیاری کنید. تا زمان جوانه زدن، خاک رو همیشه مرطوب نگه دارید، اما نه خیس و غرقاب.
  • چند روز طول میکشه تا جوانه بزنه؟ حدود ۷ تا ۱۴ روز.

مراقبت‌های بعد از جوانه زدن

• چقدر آب میخواد؟: متوسط. پریوش به آبیاری منظم نیاز داره، مخصوصاً در طول دوره‌های خشک و برای گیاهان گلدانی. اجازه بدید سطح خاک بین دو آبیاری کمی خشک بشه و بعد دوباره آب بدید. از آبیاری بیش از حد خودداری کنید تا از پوسیدگی ریشه جلوگیری بشه.
• چقدر نور میخواد؟: آفتاب کامل (حداقل ۶ ساعت نور مستقیم خورشید در روز) برای گل پریوش ضروریه. نور کافی باعث گلدهی فراوان و پرپشتی گیاه می‌شه. در سایه، گلدهی کاهش می‌یابد و گیاه ممکن است لَخت شود.
• چه دمایی براش مناسبه؟: دمای گرم و آفتابی رو دوست داره. به یخبندان حساسه و با شروع سرماهای شدید از بین میره. دمای بهینه رشد بین ۲۰ تا ۳۵ درجه سانتی‌گراد است.
• کود لازم داره؟: بله، برای گلدهی مداوم و قوی، می‌تونید هر ۴ تا ۶ هفته یک بار از یک کود مایع متعادل یا کود با فسفر و پتاسیم بالا (مخصوص گلدهی) استفاده کنید.
• هرس کردن میخواد؟: بله. برای اینکه گلدهی مداوم و فراوان داشته باشید و گیاه ظاهری پرپشت پیدا کنه، می‌تونید نوک شاخه‌ها رو بچینید (Pinching) تا شاخه‌های جانبی بیشتری تولید کنه. همچنین، می‌توانید گل‌های پژمرده را حذف کنید، هرچند برخی ارقام پریوش نیازی به هرس گل‌های پژمرده (Deadheading) ندارند.
• آفات و بیماری‌های رایجش چیه؟: پریوش معمولاً گیاه مقاومی هست. اما در شرایط رطوبت بالا و تهویه نامناسب، ممکنه دچار بیماری‌های قارچی مثل پوسیدگی ریشه یا سفیدک پودری بشه. شته و کنه تار عنکبوتی هم ممکنه گاهی مشاهده بشن. تهویه خوب و آبیاری از پایین به پیشگیری از این مشکلات کمک می‌کنه.

برداشت

• کی آماده برداشت میشه؟ گل‌های پریوش از اواخر بهار یا اوایل تابستان (حدود ۲ تا ۳ ماه پس از کاشت بذر) شروع به گلدهی می‌کنند و تا اولین یخبندان به گلدهی ادامه می‌دهند.
• چطوری برداشتش کنیم؟ گل‌های کاملاً باز شده رو می‌تونید با قیچی تیز و تمیز، از ساقه ببرید تا در گلدان استفاده کنید.
• بعد از برداشت چطوری نگهش داریم؟ گل‌های بریده شده رو بلافاصله در آب قرار بدید. ماندگاری خوبی در گلدان آب دارن.