راهنمای جامع کاشت بذر تره (Allium schoenoprasum / Chives)

تره، با نام علمی Allium schoenoprasum و نام رایج “Chives” در انگلیسی، یکی از سبزیجات معطر و خوش‌طعم از خانواده پیازهاست که به دلیل برگ‌های نازک، سبز و لوله‌ای شکلش شناخته می‌شود. این گیاه با طعم ملایم پیاز و سیر، به سرعت رشد می‌کند و برای طعم‌دار کردن سالاد، سوپ، املت و انواع غذاها بسیار محبوب است. کاشت تره از بذر، روشی آسان و رضایت‌بخش برای داشتن این سبزی تازه و مفید در باغچه یا گلدان شماست.

آشنایی با بذر تره

• اسم بذر: تره (Allium schoenoprasum / Chives)
• نام علمی: Allium schoenoprasum
• یک معرفی کوتاه و کاربردی: تره گیاهی چندساله و مقاوم است که برگ‌های سبز روشن، نازک و لوله‌ای شکل تولید می‌کند. این برگ‌ها دارای طعمی ملایم‌تر از پیاز و سیر هستند و هم به‌صورت تازه و هم خشک‌شده در آشپزی کاربرد دارند. تره در بهار گل‌های بنفش-صورتی زیبایی نیز تولید می‌کند که خود این گل‌ها نیز خوراکی و جذاب برای گرده‌افشان‌ها هستند.
• آیا یک‌ساله است یا چندساله؟: چندساله.
• کاربردش چیه؟: خوراکی (برگ‌ها و گل‌ها برای طعم‌دهنده و تزئین غذا)، زینتی (در باغچه و گلدان، جذب زنبور و پروانه).

روش کاشت

• چه خاکی لازم داره؟
  • بهترین نوع خاک: تره به خاکی حاصلخیز، با زهکشی خوب و مرطوب (اما نه خیس) نیاز دارد. خاک‌های لومی یا شنی لومی که غنی از مواد آلی باشند و pH بین ۶.۰ تا ۷.۰ (کمی اسیدی تا خنثی) داشته باشند، برایش ایده‌آل هستند.
  • آیا به کود اولیه نیاز داره؟ بله، اضافه کردن مقداری کمپوست یا کود حیوانی پوسیده به خاک قبل از کاشت، به تقویت رشد و پرپشتی گیاه کمک می‌کند.
  • چقدر باید بذر رو زیر خاک کرد؟ بذرها را در عمق ۰.۵ تا ۱ سانتی‌متری خاک بکارید.
• کی بکاریمش؟
  • بهترین زمان کاشت:
    • اوایل بهار: حدود ۶ تا ۸ هفته قبل از آخرین یخبندان مورد انتظار، برای نشا کردن در محیط داخلی.
    • مستقیم در باغچه: پس از رفع کامل خطر یخبندان و گرم شدن خاک.
    • اواخر تابستان تا اوایل پاییز: در مناطق با زمستان‌های ملایم، می‌توان در پاییز نیز اقدام به کاشت کرد.
  • چه دمایی برای جوانه‌زدنش خوبه؟ بین ۱۵ تا ۲۱ درجه سانتی‌گراد.
• چطوری بکاریمش؟
  • مستقیم توی باغچه یا اول توی گلدون کوچیک (نشا)؟ هر دو روش ممکن است. نشا کردن در محیط داخلی به کنترل بیشتر شرایط و شروع زودتر فصل رشد کمک می‌کند.
    • اگر نشا می‌کنید، بذرها را در سینی نشا یا گلدان‌های کوچک بکارید. می‌توانید چند بذر را در هر سلول یا حفره بکارید (حدود ۵-۱۰ بذر) تا دسته‌های کوچکی از تره تشکیل شود.
    • پس از اینکه نشاها به اندازه کافی بزرگ شدند (حدود ۷-۱۰ سانتی‌متر قد کشیدند) و خطر یخبندان برطرف شد، آن‌ها را به باغچه منتقل کنید.
  • فاصله بین هر بذر یا گیاه چقدر باشه؟
    • اگر به صورت نشا می‌کارید، هر دسته نشا را با فاصله حدود ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر از هم در ردیف‌هایی با فاصله ۳۰ سانتی‌متر بکارید.
    • اگر بذر را مستقیم می‌کارید، آن‌ها را با فاصله حدود ۲ تا ۳ سانتی‌متر از هم در ردیف بپاشید و پس از جوانه‌زدن، آن‌ها را تنک کنید تا هر دسته گیاه حدود ۱۵ سانتی‌متر از هم فاصله داشته باشند.
  • آیا برای جوانه‌زدنش نور میخواد یا تاریکی؟ بذرهای تره برای جوانه‌زنی به نور خاصی نیاز ندارند، پس پس از کاشت، روی بذرها را با خاک بپوشانید.
• مراقبت‌های اولیش چیه؟
  • چقدر و چطوری آبش بدیم بعد از کاشت؟ بعد از کاشت، خاک را کاملاً آبیاری کنید. تا زمان جوانه‌زدن، خاک را همیشه مرطوب نگه دارید، اما نه خیس و غرقاب.
  • چند روز طول میکشه تا جوانه بزنه؟ حدود ۷ تا ۱۴ روز.

مراقبت‌های بعد از جوانه زدن و استقرار

• چقدر آب میخواد؟ متوسط. تره به آبیاری منظم نیاز دارد، به‌ویژه در دوره‌های خشک. خاک باید همواره مرطوب باشد، اما هرگز غرقاب نشود. خشکی بیش از حد می‌تواند باعث سفت شدن و تلخ شدن برگ‌ها شود.
• چقدر نور میخواد؟ آفتاب کامل تا نیمه‌سایه. تره برای بهترین رشد، نیاز به آفتاب کامل (حداقل ۶ ساعت نور مستقیم خورشید در روز) دارد. در مناطق گرم‌تر، کمی سایه در بعد از ظهر می‌تواند به جلوگیری از تنش گرمایی و سوختگی برگ‌ها کمک کند.
• چه دمایی براش مناسبه؟ تره دمای خنک تا معتدل را دوست دارد و بهترین رشد را در این دماها دارد. به سرما مقاوم است و می‌تواند زمستان را در اکثر مناطق تحمل کند.
• کود لازم داره؟ بله، تره گیاهی نسبتاً پرمصرف است. پس از استقرار و شروع رشد فعال، می‌توانید هر ۴ تا ۶ هفته یک بار از یک کود مایع متعادل یا کود غنی از نیتروژن (مخصوص سبزیجات برگ سبز) استفاده کنید.
• هرس کردن میخواد؟ بله. برای تشویق رشد جدید و حفظ طعم خوب، گل‌های تره را قبل از خشک شدن کامل حذف کنید (این کار از خودبذردهی بیش از حد نیز جلوگیری می‌کند). همچنین، می‌توانید برگ‌های زرد یا پیر را حذف کنید. هر چند سال یک بار، پاجوش‌ها را تقسیم کرده و دوباره بکارید تا گیاه سالم و پرپشت بماند.
• آفات و بیماری‌های رایجش چیه؟ تره معمولاً گیاه مقاومی است. اما ممکن است دچار شته یا بیماری‌های قارچی (مانند زنگ) شود. تهویه خوب و آبیاری مناسب به پیشگیری از این مشکلات کمک می‌کند.

برداشت

• کی آماده برداشت میشه؟ تره معمولاً از حدود ۶۰ تا ۹۰ روز پس از کاشت بذر، آماده اولین برداشت می‌شود.
• چطوری برداشتش کنیم؟
  • برگ‌ها را زمانی برداشت کنید که حدود ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر قد کشیده‌اند.
  • با یک قیچی تیز و تمیز، برگ‌ها را از پایه گیاه، حدود ۲ تا ۳ سانتی‌متر بالاتر از سطح خاک، قطع کنید. این کار به گیاه اجازه می‌دهد تا دوباره رشد کند و می‌توانید چندین بار از آن برداشت کنید.
• بعد از برداشت چطوری نگهش داریم؟ برگ‌های تره تازه را می‌توان در یک کیسه پلاستیکی در یخچال به مدت چند روز نگهداری کرد. برای نگهداری طولانی‌تر، می‌توانید آن‌ها را خرد کرده و در فریزر نگهداری کنید. تره خشک‌شده نیز قابل استفاده است، اما عطر و طعم آن به اندازه تازه قوی نیست.